Standardy Ochrony Małoletnich
w Ośrodku Centrum Dobrego Wychowania
§ 1. Preambuła
Naczelną zasadą wszystkich działań podejmowanych przez pracowników Ośrodka Centrum Dobrego Wychowania jest działanie dla dobra Dziecka i w jego najlepszym interesie. Pracownicy Ośrodka CDW traktują Dziecko z szacunkiem oraz uwzględniają jego potrzeby. Ochrona godności Dzieci, ich praw i wolności ma charakter pryncypialny. Stała edukacja i profilaktyka ochrony Dzieci przed przemocą łączy się z natychmiastowym i bezwzględnym reagowaniem na wszelkie objawy jej występowania. Pracownicy Ośrodka CDW realizując te cele, działają w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych Ośrodka CDW oraz swoich kompetencji.
§ 2. Podstawa prawna
1. Standardy ochrony małoletnich są dokumentem opisującym procedury ochrony małoletnich stosowane przez Ośrodek CDW w celu spełnienia wymagań wynikających z:
1) ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich – art. 7 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1606 ze zm.);
2) ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1249 ze zm.);
3) ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks Karny Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553)
4) rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 września 2023 r. w sprawie procedury oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz. U. z 2023 r. poz. 1870 z zm.)
§ 3. Postanowienia ogólne
1. Ośrodek CDW prowadzi swoją działalność z najwyższym poszanowaniem praw człowieka, w szczególności praw Dzieci jako osób szczególnie wrażliwych na krzywdzenie.
2. Ośrodek CDW w szczególności podkreśla istotność prawnego i społecznego obowiązku zawiadamiania organów ścigania o każdym przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa na szkodę Dzieci i zobowiązuje się szkolić swoich pracowników w tym zakresie.
3. Ośrodek CDW zobowiązuje się edukować pracowników na temat okoliczności wskazujących, że Dziecko przebywające w obiekcie może być krzywdzone oraz w zakresie sposobów szybkiego i odpowiedniego reagowania na takie sytuacje.
§ 4. Definicje
1. Dziecko – każda osoba fizyczna poniżej 18 roku życia;
2. Krzywdzenie Dziecka – popełnienie czynu zabronionego lub czynu karalnego na szkodę Dziecka przez jakąkolwiek osobę lub zagrożenie dobra Dziecka, w tym jego zaniedbywanie. Na szkodę Dzieci mogą być popełnione wszystkie przestępstwa, jakie mogą być popełnione przeciwko osobom dorosłym, a dodatkowo przestępstwa, które mogą być popełnione wyłącznie przeciwko Dzieciom (np. wykorzystywanie seksualne z art. 200 kodeku karnego). Z uwagi na specyfikę obiektów turystycznych, w których łatwo można uzyskać możliwość odosobnienia, przestępstwami, do których najczęściej może dojść na ich terenie będą przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, w szczególności zgwałcenie (art. 197 kodeksu karnego), seksualne wykorzystanie niepoczytalności i bezradności (art. 198 kk), seksualne wykorzystanie zależności lub krytycznego położenia (art. 199 kk), seksualne wykorzystanie osoby poniżej 15 roku życia (art. 200 kk), grooming (uwiedzenie małoletniego za pomocą środków porozumiewania się na odległość – art. 200a kk);
3. Opiekun Dziecka – osoba uprawniona do reprezentacji Dziecka, w szczególności jego rodzic lub opiekun prawny. W myśl Standardów opiekunem jest również rodzic zastępczy;
4. Pracownik CDW – osoba zatrudniona w Ośrodku CDW na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej lub członek organizacji.
§ 5. Zasady identyfikacji Dziecka przebywającego w ośrodku CDW i jego relacji w stosunku do osoby dorosłej, z którą przebywa w ośrodku CDW.
1. Przyjmując Dziecko na pobyt w Ośrodku CDW, zawsze kiedy jest to możliwe, należy dokonywać identyfikacji Dziecka i jego relacji z osobą dorosłą, z którą przebywa w Ośrodku CDW.
2. Przeprowadzenie identyfikacji Dziecka przez Pracownika recepcji jest obowiązkowe w sytuacjach nietypowych i podejrzanych, wskazujących, że istnieje ryzyko krzywdzenia Dziecka.
3. W celu identyfikacji Dziecka i jego relacji w stosunku do osoby, z którą przebywa w Ośrodku CDW, należy:
1) zapytać o tożsamość Dziecka oraz o relację Dziecka w stosunku do osoby, z którą przybyło do Ośrodka CDW lub w nim przebywa. W tym celu można poprosić o dokument tożsamości Dziecka lub inny dokument potwierdzający, że osoba dorosła ma prawo do sprawowania opieki nad Dzieckiem (np. akt stanu cywilnego, orzeczenie sądu). W przypadku braku dokumentu tożsamości można poprosić o podanie danych Dziecka (imię, nazwisko, adres, numer PESEL);
2) w przypadku braku dokumentów wskazujących na pokrewieństwo Dziecka i osoby dorosłej należy zapytać o tę relację osobę dorosłą oraz Dziecko;
3) jeżeli osoba dorosła nie jest Opiekunem Dziecka, należy zapytać, czy posiada dokument świadczący o zgodzie Opiekunów Dziecka na wspólny wyjazd osoby dorosłej z Dzieckiem (np. pisemne oświadczenie wyrażające zgodę co najmniej jednego z rodziców Dziecka/opiekunów prawnych). Wzór oświadczenia dostępny jest na stronie internetowej Ośrodka CDW – Załącznik.
4) jeżeli osoba dorosła nie posiada dokumentu zgody Opiekunów Dziecka, należy poprosić o numer telefonu wyżej wymienionych, aby zadzwonić i potwierdzić przebywanie Dziecka w Ośrodku CDW z obcą osobą dorosłą za wiedzą i zgodą Opiekunów Dziecka.
4. W przypadku oporu ze strony osoby dorosłej co do okazania dokumentu Dziecka lub wskazania relacji należy wyjaśnić, że procedura służy zapewnieniu Dzieciom korzystającym z Ośrodka CDW bezpieczeństwa i obowiązek taki wynika z przepisów powszechnie obowiązującego prawa.
5. W przypadku gdy rozmowa nie rozwieje wątpliwości dotyczących podejrzenia wobec dorosłego i jego intencji skrzywdzenia Dziecka, należy powiadomić Dyrektora Ośrodka CDW lub osobę przez niego wyznaczoną.
6. Od momentu, kiedy pojawiły się pierwsze wątpliwości, zarówno Dziecko, jak i osoba dorosła powinni być pod stałą obserwacją Pracownika CDW i nie pozostawać sami.
7. Dyrektor Ośrodka CDW lub osoba przez niego wyznaczona podejmuje decyzję o zawiadomieniu policji lub w razie wątpliwości przejmuje rozmowę z podejrzaną osobą dorosłą w celu uzyskania dalszych wyjaśnień.
8. W przypadku gdy rozmowa potwierdzi przekonanie o próbie lub popełnieniu przestępstwa na szkodę Dziecka, przełożony zawiadamia o tym fakcie policję. Dalej stosuje się zasady w przypadku okoliczności wskazujących na skrzywdzenie Dziecka.
§ 6. Zasady i procedury reagowania w przypadku uzasadnionego przypuszczenia, że dobro Dziecka znajdującego się na terenie ośrodka CDW lub korzystającego z usług ośródka CDW jest zagrożone.
1. Pracownik CDW posiada wiedzę i w ramach wykonywanych obowiązków zwraca uwagę na czynniki ryzyka i symptomy krzywdzenia Dzieci.
2. Pracownik CDW zobowiązany jest niezwłocznie informować Dyrektora Ośrodka CDW o każdym podejrzeniu krzywdzenia Dziecka.
3. Interwencja prowadzona jest przez Dyrektora Ośrodka CDW, który może wyznaczyć do tego zadania inną osobę, chyba że wystarczające będą działania Pracownika CDW w tym zakresie.
4. Uzasadnione podejrzenie krzywdzenia Dziecka występuje wtedy, gdy:
1) Dziecko ujawniło Pracownikowi CDW fakt krzywdzenia,
2) Pracownik CDW zaobserwował krzywdzenie,
3) Dziecko ma na sobie ślady krzywdzenia (np. zadrapania, zasinienia), a zapytane odpowiada niespójnie i/lub chaotycznie lub/i popada w zakłopotanie bądź występują inne okoliczności mogące wskazywać na krzywdzenie np. znalezienie materiałów pornograficznych z udziałem Dzieci w pokoju osoby dorosłej;
4) Opiekun Dziecka lub osoba trzecia zgłosi fakt krzywdzenia Dziecka.
5. W przypadku podejrzenia krzywdzenia Dziecka przez inne Dziecko przebywające w Ośrodku CDW (np. na zajęciach grupowych) należy przeprowadzić rozmowę z Dzieckiem podejrzewanym o krzywdzenie (w miarę możliwości przy Opiekunie Dziecka) oraz Opiekunem Dziecka, a także oddzielnie z Dzieckiem poddawanym krzywdzeniu (w miarę możliwości przy Opiekunie Dziecka) oraz Opiekunem Dziecka.
6. W przypadku podejrzenia krzywdzenia Dziecka przez Opiekuna Dziecka/ osobę z którą przebywa w Ośrodku CDW w formie:
1) przemocy z uszczerbkiem na zdrowiu, wykorzystania seksualnego i/lub zagrożone jest jego życie, Pracownik CDW zobowiązany jest zadbać o bezpieczeństwo Dziecka i odseparować je od Opiekuna Dziecka/ osoby, z którą przebywa podejrzewaną o krzywdzenie oraz zawiadomić policję pod numerem 112 lub 997;
2) innych przestępstw, osoba interweniująca zobowiązana jest powiadomić policję lub prokuraturę składając zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa;
3) jednorazowej innej przemocy fizycznej (np. klapsy, popychanie, szturchanie), przemocy psychicznej (np. poniżanie, dyskryminacja, ośmieszanie) lub innych niepokojących zachowań (tj. krzyk, niestosowne komentarze), Pracownik CDW zobowiązany jest zadbać o bezpieczeństwo Dziecka, przeprowadzić rozmowę z Opiekuna Dziecka/ osobą z którą przebywa podejrzewaną o krzywdzenie, w przypadku powtarzającej się przemocy osoba interweniująca zobowiązana jest powiadomić właściwy ośrodek pomocy społecznej, równolegle składając do sądu rodzinnego wniosek o wgląd w sytuację rodziny.
7. W przypadku powzięcia przez Pracownika CDW podejrzenia, że Dziecko jest krzywdzone przez osoby trzecie w formie:
1) przemocy z uszczerbkiem na zdrowiu, wykorzystania seksualnego lub/i zagrożone jest jego życie, Pracownik CDW zobowiązany jest zadbać o bezpieczeństwo Dziecka i odseparować je od osoby podejrzanej o krzywdzenie oraz zawiadomić policję pod nr 112 lub 997;
2) innych typów przestępstw, Pracownik CDW zobowiązany jest zadbać o bezpieczeństwo Dziecka i odseparować je od osoby podejrzanej o krzywdzenie oraz poinformować na piśmie policję lub prokuraturę, składając zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa;
3) jednorazowej innej przemocy fizycznej (np. klapsy, popychanie, szturchanie) lub przemocy psychicznej (np. poniżanie, dyskryminacja, ośmieszanie), Pracownik CDW jest zobowiązany zadbać o bezpieczeństwo Dziecka i odseparować je od osoby podejrzanej o krzywdzenie. Osoba interweniująca zobowiązana jest zakończyć współpracę z osobą krzywdzącą Dziecko;
4) innych niepokojących zachowań (tj. krzyk, niestosowne komentarze), Pracownik CDW zobowiązany jest zadbać o bezpieczeństwo Dziecka i odseparować je od osoby podejrzanej o krzywdzenie oraz osoba interweniująca zobowiązana jest przeprowadzić rozmowę dyscyplinującą, a w przypadku braku poprawy zakończyć współpracę.
8. W sytuacji podejrzenia krzywdzenia Dziecka należy uniemożliwić Dziecku oraz osobie podejrzewanej o krzywdzenie Dziecka oddalenie się z Ośrodka CDW.
9. W uzasadnionych przypadkach można dokonać obywatelskiego zatrzymania osoby podejrzewanej. W takiej sytuacji, do czasu przybycia policji należy trzymać tę osobę pod nadzorem dwóch pracowników w osobnym pomieszczeniu z dala od widoku innych Gości.
10. W każdym przypadku należy zadbać o bezpieczeństwo Dziecka. Dziecko powinno przebywać pod opieką Pracownika CDW do czasu przyjazdu policji.
11. W przypadku uzasadnionego podejrzenia, że doszło do popełnienia przestępstwa powiązanego z kontaktem Dziecka z materiałem biologicznym sprawcy (sperma, ślina, naskórek), należy w miarę możliwości nie dopuścić, aby Dziecko myło się oraz jadło/piło do czasu przyjazdu policji.
12. Po odbiorze Dziecka przez policję należy zabezpieczyć materiał z monitoringu oraz inne istotne dowody (np. dokumenty) dotyczące zdarzenia i na wniosek służb przekazać ich kopię listem poleconym lub osobiście prokuratorowi lub policji.
13. Pracownik CDW oraz osoba interweniująca ma obowiązek sporządzić notatkę służbową ze zdarzenia oraz podjętych działań. Notatka może mieć formę pisemną lub mailową.
14. Po interwencji należy opisać zdarzenie w ewidencji zdarzeń zagrażających dobru Dziecka. Ewidencję zdarzeń zagrażających dobru Dziecka prowadzi osoba wyznaczona przez Dyrektora Ośrodka CDW.
§7. Zasady postępowania w zakresie przemocy wobec Dzieci niepełnosprawnych lub ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
1. Ośrodek CDW zobowiązuje się regularnie edukować pracowników na temat obsługi Dzieci niepełnosprawnych lub ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
2. W ramach szkoleń Pracownik CDW powinien zapoznać się z zasadami dotyczącymi postępowania wobec Dziecka niepełnosprawnego, którego zachowanie na terenie Ośrodka CDW może wskazywać, że doznaje przemocy ze strony rodzica/opiekuna.
3. Rozpoznawanie objawów krzywdzenia małoletnich niepełnosprawnych gości Ośrodka CDW jest zadaniem niezwykle trudnym. Pracownicy CDW zazwyczaj nie posiadają wiedzy na temat rodzaju niepełnosprawności małoletniego gościa, modelu zachowań charakteryzujących osobę z daną niepełnosprawnością oraz specyfiki jego indywidualnej relacji z rodzicem/opiekunem. Istotnym czynnikiem utrudniającym wskazanie objawów, które mogą świadczyć o tym, że Dziecko jest krzywdzone, jest czas kontaktu Pracownika CDW z małoletnim podczas wykonywania czynności służbowych.
4. W ramach wykonywanych zadań powinni jednak zwracać szczególną uwagę tak samo jak w przypadku małoletnich gości pełnosprawnych na:
1) widoczne obrażenia ciała (siniaki, poparzenia, ugryzienia itp.), których pochodzenie trudno jest wyjaśnić, obrażenia są w różnej fazie gojenia,
2) niewiarygodność, niespójność podawanych przez Dziecko wyjaśnień dotyczących obrażeń,
3) lęk widoczny podczas kontaktów Dziecka z rodzicem/opiekunem lub inną osobą dorosłą, fobie,
4) dolegliwości somatyczne (bóle brzucha, głowy, wymioty, nudności),
5) izolowanie się od innych ludzi, szczególnie rodziców/opiekunów,
6) objawy depresyjne, samookaleczanie się, myśli samobójcze,
7) nieprzekonujące lub sprzeczne informacje lub odmawianie wyjaśnienia przyczyn obrażeń Dziecka przez rodzica/opiekuna,
8) ciągłe poniżanie, obrażanie Dziecka przez rodzica/opiekuna, używanie wobec niego określeń pejoratywnych, wulgaryzmów,
9) przekraczanie rodzica/opiekuna dopuszczalnych granic w kontakcie fizycznym z Dzieckiem,
10) zaburzony kontakt rodzica/opiekuna z rzeczywistością np. reaguje nieadekwatnie do sytuacji, wypowiada się niespójnie oraz inne niepokojące, nietypowe zachowania.
5. Pracownik CDW, który podczas wykonywania swoich obowiązków służbowych zaobserwuje niepokojące go zachowania w odniesieniu do Dziecka i/lub jego rodzica/opiekuna, powinien niezwłocznie przekazać je swemu bezpośredniemu przełożonemu.
§8. Procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego oraz zawiadamianie sądu opiekuńczego
1. W każdym przypadku, gdy istnieje podejrzenie popełnienia przestępstwa lub gdy doszło do popełnienia przestępstwa, Dyrektor Ośrodka CDW jest zobowiązany do współpracy z organami ścigania oraz składania odpowiednich zawiadomień.
2. W przypadku wystąpienia sytuacji nie opisanych w niniejszej procedurze, każdy Pracownik CDW powinien kierować się przede wszystkim własnym bezpieczeństwem, dobrem Dziecka oraz innymi dobrymi praktykami.
§9. Zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie Pracowników CDW do stosowania Standardów. Zasady przygotowania Pracowników CDW do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności
1. Osobami odpowiedzialnymi za wdrożenie i przestrzeganie niniejszej procedury w Ośrodku CDW jest Dyrektor Ośrodka CDW
2. Pracownicy zatrudnieni w oparciu o UoP, UCP podpisują załącznik do umowy, który potwierdza zapoznanie się z procedurą.
§10. Zatrudnianie osób do pracy z Dziećmi
1. Wszystkie osoby pracujące z Dziećmi muszą być dla nich bezpieczne, co oznacza m.in., że ich historia zatrudnienia powinna wskazywać, że nie skrzywdziły w przeszłości żadnego Dziecka.
2. Pracownika CDW zatrudnionego do prac związanych z edukacją, wypoczynkiem i opieką nad Dziećmi należy obowiązkowo sprawdzić w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym. Sprawdzenie osoby w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym odbywa się poprzez wydruk wyników wyszukiwania osoby w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym z dostępem ograniczonym, który następnie dołączany jest do akt osobowych osoby sprawdzanej. Sprawdzenie należy powtarzać co roku.
3. Pracownik CDW przekłada pracodawcy informację z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w rozdziale 19 i 25 Kodeksu Karnego w art. 189a i art. 207 KK oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego.
4. Pracownik CDW posiadający obywatelstwo inne niż polskie ponadto przekłada pracodawcy informację z rejestru karnego państwa obywatelstwa uzyskiwana dla celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z Dziećmi.
5. Wszyscy pracownicy zatrudnieni do pracy z Dziećmi, w tym osoby, które mogą mieć potencjalny kontakt z dziećmi powinny złożyć oświadczenie o braku karalności i o nietoczeniu się postępowań o czyny przeciwko Dzieciom.
§ 11. Zasady zapewniające bezpieczne relacje między Pracownikiem CDW a Dzieckiem
1. Naczelną zasadą wszystkich czynności podejmowanych przez Pracownika CDW jest działanie dla dobra Dziecka i w jego najlepszym interesie.
2. Pracownik CDW traktuje Dziecko z szacunkiem oraz uwzględnia jego godność i potrzeby. Niedopuszczalne jest stosowanie przemocy wobec Dziecka w jakiejkolwiek formie. Pracownik CDW realizując te cele działa w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych organizacji oraz swoich kompetencji.
3. Pracownik CDW jest zobowiązany do utrzymywania profesjonalnej relacji z Dziećmi i każdorazowego rozważenia, czy reakcja, komunikat bądź działanie wobec Dziecka są adekwatne do sytuacji, bezpieczne, uzasadnione i sprawiedliwe wobec innych Dzieci.
4. Nie wolno zawstydzać, upokarzać, lekceważyć i obrażać Dziecka. Nie wolno krzyczeć na Dziecko w sytuacji innej niż wynikająca z bezpieczeństwa Dziecka lub innych Dzieci.
5. Nie wolno ujawniać informacji wrażliwych dotyczących Dziecka wobec osób nieuprawnionych, w tym wobec innych Dzieci. Obejmuje to wizerunek Dziecka, informacje o jego/jej sytuacji rodzinnej, ekonomicznej, medycznej, opiekuńczej i prawnej.
6. Pracownik CDW zobowiązany jest do zapewnienia Dzieci, że jeśli czują się niekomfortowo w jakiejś sytuacji, wobec konkretnego zachowania czy słów, mogą o tym powiedzieć Pracownikowi CDW i mogą oczekiwać odpowiedniej reakcji i/lub pomocy.
7. Nie wolno proponować Dzieciom alkoholu, wyrobów tytoniowych ani nielegalnych substancji, jak również używać ich w obecności Dzieci.
8. Każde przemocowe działanie wobec Dziecka jest niedopuszczalne.
9. Kontakt z Dziećmi powinien odbywać się wyłącznie w godzinach pracy i dotyczyć celów mieszczących się w zakresie obowiązków Pracownika CDW. Nie wolno zapraszać Dzieci do swojego miejsca zamieszkania ani spotykać się z nimi poza godzinami pracy. Obejmuje to także kontakty z Dziećmi poprzez prywatne kanały komunikacji (prywatny telefon, e-mail, komunikatory, profile w mediach społecznościowych).
§ 12. Postanowienia końcowe
1. Polityka wchodzi w życie z dniem jej ogłoszenia.
2. Ośrodek CDW udostępnia Standardy na swojej stronie internetowej oraz w recepcji.
Spis załączników:
Załącznik nr 1: Wzór zgody na pobyt dziecka z osobą niebędącą rodzicem lub opiekunem prawnym
Załącznik nr 2: Oświadczenie o niekaralności
Załącznik nr 3: Oświadczenie dla cudzoziemców
Załącznik nr 4: Oświadczenie o zapoznaniu się ze Standardami
